Eskolako kanpo espazio berdea: STEM eta jasangarritasunerako hezkuntzarako diseinua eta erabilera didaktikoa

Arantza Rico nekazal ingeniari (1997) doktorea da (2003) Nafarroako Unibertsitate Publikoan. Irakasle agregatua da UPV/EHUko Matematika, Zientzia Esperimental eta Gizarte Zientzien Didaktika Sailean, eta sail horretako kidea da 2012tik Hezkuntza eta Kirol Fakultatean (Vitoria-Gasteiz). Lehen Hezkuntza Gradoko irakasle aritzen da zientzia esperimentalen didaktikan. Gaur egun, Campus Bizia Lab Programaren baitako Arabako Campuseko Baratze Ekodidaktikoaren proiektuaren koordinatzailea da eta STEM2NET sareko kidea beste sailkideekin eta eskolako sare publikoaren irakasleekin batera. Bere ikerketa ildoa diseinuan oinarritutako ikerketan (DBR) oinarritzen da, zientzien hezkuntzan. Zientzia, genero eta bokazioei buruzko FECYT proiektua koordinatu zuen eta bi HBP eta transferentzia proiektu bat koordinatu ditu STEM diziplinak eta jasangarritasunari buruzkoak. Euskal Wikilarien Elkartearekin kolaboratzen du bere hezkuntza programan. Arantza Ricok aurretik landareen mikrobiologiaren arloan lan egin zuen Nafarroako Unibertsitate Publikoan (1999-2004), doktoretza aurreko ikertzaile gisa, eta, ondoren, doktoretza ondoko ikertzaile gisa Oxfordeko Unibertsitatean (2004-2009).

Elena Agirre Basurko Matematika Zientzietan doktorea da (2003) Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU) eta unibertsitate honetako irakasle titularra. Bilboko Industria Ingeniaritza Teknikoko Unibertsitate Eskolako irakaslea izan zen (1993-2012), Matematika Aplikatua sailean, eta 2012tik Hezkuntza eta Kirol Fakultateko Matematikaren Didaktika arloan dihardu irakasle. Halaber, Elikagaien Kalitatea eta Segurtasuna masterreko irakaslea da (UPV/EHU), eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako eta Batxilergoko Irakasleen Prestakuntza masterrean (UPV/EHU) irakatsi du. Ikerketa-lanean, airearen kalitatearen esparruan iragarpen-helburuak dituzten eredu estatistiko-konputazionalak aztertu eta garatu ditu. Matematikaren didaktikaren arloan lanean hasi zenetik, Lehen Hezkuntzako irakasleen prestakuntza eta hezkuntza matematikoa hobetzeko metodoen azterketan oinarritzen da bere ikerketa-ildoa. STEM eta jasangarritasunari buruzko hezkuntza-berrikuntzako proiektuetan parte hartu du, eta matematika diziplina arteko ikuspegitik ere aztertzen du, batez ere gorputz-hezkuntzarekin batera. STEAM2-Net sarearen parte da, eta jardunean dauden irakasleak trebatzen ditu, eskola-baratzea matematikaren irakaskuntzan eta ikaskuntzan erabiltzeko. Unibertsitate-ku

Pedro Ferrero Gasteizen egoitza duen Kiribilore Permakultura elkarteko sortzailea eta zuzendaria da. Proiektu hau sortu zuen "mundu hobe bat pentsatzen dugunean burura datozkigun ideia guztiak amesteko, pentsatzeko eta diseinatzeko, non baliabideek eta pertsonek euren bizitza partekatzen duten esplotaziorik gabe". Arabako Campuseko Baratze Ekologikoaren proiektuan parte hartzen du aktiboki, agroekologiari buruzko formakuntza antolatuz eta ematen, espazioan hobekuntzak eta mantentze-lanak eginez. Bere lana hiri-nekazaritza eta baso jangagarriak sustatzean oinarritzen da hirientzako konponbide iraunkor gisa, komunitatea proiektu hauetan inplikatzeko interes handia erakutsiz. Bere filosofia permakulturak eskaintzen dituen jarrera eta diseinu printzipio etikoak hurbiltzean oinarritzen da, Gasteizko hiri-ingurunean bizimodu iraunkorrago eta komunitarioagoaren alde lan eginez, ingurumen-hezkuntza gizarte-aktibismoarekin uztartuz.

Joseba Ibargurengoitia Itsas Zientzietako lizentziaduna da (Vigoko Unibertsitatea, 2002) eta Gaitasun Pedagogikoaren Ziurtagiria eskuratu zuen EHUn 2008an. Euskal Herriko Hazien Sareko kidea da 2008tik eta elkarte honen proiektuen arduraduna 2015etik, hezkuntza-prestakuntzak barne. Hazien Sarearen hezkuntza-programa koordinatu, diseinatu eta aurrera eramaten ditu eta hezkuntza-materialak sortzeaz arduratzen da. 2024tik 2026ra EPTSren proiektu esperimentala (Gizarte-eraldaketarako Hezkuntza) zuzendu zuen, Bizkaiko Foru Aldundiarekin, Bizkaiko 3 eskolatan, EAEko tokiko barietateei eta Garapenerako Lankidetzari buruz. Josebak 20 urtetik gorako esperientzia dauka baratzezaintza eta frutagintza ekologikoan eta agroekologikoan. "Berrereiten eta Trukatzen" (“Resembrando e Intercambiando”)Estatuko Hazien Sarearen (Hazien Sareen Sarea) koordinazioko kidea da, eta Hazien Sarearen Europako eta nazioarteko hainbat topaketatan parte hartu du. Europako Parlamentuan, Bruselasen, eta FAOn, Erroman, izan da.

Lur Moragues Saitua Lurzoru ekologian doktorea da (UPV/EHU, 2023) eta duela bi urte EHUko Matematika, Zientzia esperimentalen eta Gizarte Zientzien didaktikako saileko irakaslea da Zientzia Esperimentalen didaktika arloan. Lehen eta Haur Hezkuntza graduetan aritzen da irakasle lanaldi partzialean. Horretaz gain, Amillena koop elkarte txikiko bazkide sortzaile eta langilea da. Bere ikerketa interesak ikasleen lurzoruaren eredu zientifikoaren kontzeptualizazioan eta elikaduraren balio didaktikoaren azterketan zentratzen dira.

Igone Palacios-Agundez Zientzia Esperimentalen Didaktikako irakasle agregatua da Euskal Herriko Unibertsitateko Hezkuntza eta Kirol Fakultatean, eta Zientzien Didaktika eta Iraunkortasunerako Hezkuntza irakasten eta ikertzen ditu. UPV/EHUko Garapen Jasangarriari eta Ingurumen Hezkuntzari buruzko UNESCO Katedrako kide aktiboa da 2008tik, eta, 2016tik, Iraunkortasunerako Hezkuntzaren ikerketa-arloa zuzentzen du. Biologian lizentziaduna eta doktorea da, eta Gaitasun Pedagogikoaren Ziurtagiria du. Zenbait ikerketa-proiektutan parte hartzen du, besteak beste, ebidentzia zientifikoetan oinarritutako irakaskuntza-ikaskuntza sekuentzien diseinuan eta STEM gaitasunak eta iraunkortasun-gaitasunak sustatzen dituzten berdeguneetako hezkuntza-jardueren garapenean.

Arantza Rico nekazal ingeniari (1997) doktorea da (2003) Nafarroako Unibertsitate Publikoan. Irakasle agregatua da UPV/EHUko Matematika, Zientzia Esperimental eta Gizarte Zientzien Didaktika Sailean, eta sail horretako kidea da 2012tik Hezkuntza eta Kirol Fakultatean (Vitoria-Gasteiz). Lehen Hezkuntza Gradoko irakasle aritzen da zientzia esperimentalen didaktikan. Gaur egun, Campus Bizia Lab Programaren baitako Arabako Campuseko Baratze Ekodidaktikoaren proiektuaren koordinatzailea da eta STEM2NET sareko kidea beste sailkideekin eta eskolako sare publikoaren irakasleekin batera. Bere ikerketa ildoa diseinuan oinarritutako ikerketan (DBR) oinarritzen da, zientzien hezkuntzan. Zientzia, genero eta bokazioei buruzko FECYT proiektua koordinatu zuen eta bi HBP eta transferentzia proiektu bat koordinatu ditu STEM diziplinak eta jasangarritasunari buruzkoak. Euskal Wikilarien Elkartearekin kolaboratzen du bere hezkuntza programan. Arantza Ricok aurretik landareen mikrobiologiaren arloan lan egin zuen Nafarroako Unibertsitate Publikoan (1999-2004), doktoretza aurreko ikertzaile gisa, eta, ondoren, doktoretza ondoko ikertzaile gisa Oxfordeko Unibertsitatean (2004-2009).

Aritz Ruiz-González Zientzia Esperimentalen Didaktika arloko irakasle agregatua da Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Matematika, Zientzia Esperimental eta Gizarte Zientzien Didaktika Sailean, eta sail horretako kide da 2015az geroztik, Hezkuntza eta Kirol Fakultatean (Vitoria-Gasteiz). Zientzia Esperimentalen Didaktikaren arloan sartu zenetik, bere ikerketa-ildo nagusiak Bioaniztasunerako Hezkuntza eta Diseinuan Oinarritutako Ikerketa dira, irakasleen hasierako prestakuntzan eta Haur eta Lehen Hezkuntzako ikasleekin. Arabako Campuseko baratze ekologikoaren koordinatzailea izan zen, eta Campus Bizia Lab unibertsitate-iraunkortasunerako programan sartzeko sustatzailea. Unibertsitate-kudeaketari dagokionez, azken 5 urteetan Arabako Esperientzia Geletako zuzendari akademiko izan da, eta UPV/EHUko Arabako Campuseko Errektoreordetzako zuzendaritza-taldeko kide izan da.

Daniel Zuazagoitia Rey-Baltar Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Matematikaren, Zientzia Esperimentalen eta Gizarte Zientzien Didaktika Saileko irakasle agregatua da 2015etik, Hezkuntza eta Kirol Fakultatean (Gasteiz). Bere ikerketa-arlo nagusia zientzia esperimentalen didaktika da, haur-zientziako espazioetako irakaskuntza-ikaskuntza sekuentzien diseinuan eta espazio horietako irakaskuntza-rolaren ebaluazioan zentratua. Haur Hezkuntzako Liburu Zuriaren erredakzioan parte hartu du, eta baratzeen erabilera hezitzailea eta STEM proposamenak ardatz dituzten bi libururen editore izan da. Gainera, prestakuntza espezifikoa jaso du “Haur Hezkuntzako aukera askeko zientzia-espazioetan” (Manresako Unibertsitatea), eta aktiboki lan egiten du estatuko sareekin, hala nola Unibertsitate Landuen Sarearekin (RUC). Sare horretako egungo presidentea da. Danielek bost urtez koordinatu du Arabako Campuseko Baratze Ekologikoa. Gaur egun, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailarekin lankidetza estuan aritzen da jardunean dauden irakasleak STEM konpetentzietan trebatzen, eta horrek zientzien irakaskuntzaren hobekuntzan duen eragina sendotzen du.